قواعد مربوط به ارث بردن از متوفیان ، در قانون مدنی ، به صورت دقیق و کامل بیان شده است . ارث بردن ، به این معنا است که ترکه متوفی ، پس از پرداخت دیون و بدهی ها و نیز عمل کردن به وصایای وی ، به صورت ترکه خالص ، قابل تقسیم میان ورثه است و بسته به این که متوفی ، چه خویشاوندانی داشته باشد ، میان ایشان تقسیم خواهد شد . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، آن است که در صورت فوت زن ، چه کسانی از وی ارث می برند ؟
برای پاسخ به این سوال که در صورت فوت زن چه کسانی ارث می برند ، ابتدا باید به چند نکته اشاره نمود . در قانون مدنی ، دو نوع ، رابطه توارث بر اساس خویشاوندی ایجاد می شود ؛ توارث بر اساس خویشاوندنی یا قرابت سببی و توارث بر اساس خویشاوندی نسبی . توارث در خویشاوندی سببی ، یعنی اگر فردی فوت شود ، همسر وی ، حتما از وی ارث می برد . لذا اگر زنی فوت کند ، در صورتی که شوهر داشته باشد ، شوهر به میزان مشخص شده در قانون ، ( بسته به فرزند داشتن یا بدون فرزند بودن زوجه ) از وی ارث می برد .
علاوه بر این ، کسانی هم که با متوفی ، خویشاوندی نسبی ( خویشاوندی بر اساس رابطه خونی ) دارند نیز ، می توانند به میزان مشخص شده ، ارث ببرند . در قانون مدنی ، طبقات و درجات ارث ، به صورت دقیق ، تعیین شده که بر اساس آن ، خویشاوندان نسبی که از متوفی ( در اینجا ، زنی که فوت کرده ) ارث می برند ، شامل سه طبقه هستند . هر یک از طبقه ها ، مقدم بر طبقه بعدی هستند ؛ یعنی اگر ورثه ای در طبقه اول وجود داشته باشد ، وراث طبقه دوم ، ارث نمی برند و به همین ترتیب ، تا طبقه سوم .
طبقه اول ورثه ، شامل پدر و مادر متوفی ، فرزندان و نوه های متوفی هستند . طبقه دوم ارث ، شامل پدر بزرگ و مادر بزرگ متوفی ، خواهر و برادر متوفی و فرزندان ایشان می باشد که در صورت نبود وراث طبقه اول ، از متوفی ارث می برند و طبقه سوم ورثه ، شامل دایی ، خاله ، عمو و عمه های متوفی و نیز فرزندان آنها هستند که در صورت نبود وراث طبقه اول و دوم ، از متوفی ارث می برند .
بنابراین ، در پاسخ به این سوال که در صورت فوت زن چه کسانی ارث می برند ، باید گفت برای تقسیم ارث زنی که فوت می کند نیز ، باید بر اساس طبقات و درجات گفته شده ، اقدام به تقسیم ارث نمود . اما نکته مهمی که در مورد تقسیم ارث زن فوت شده وجود دارد ، آن است که علاوه بر خویشاوندان نسبی زن فوت شده ، در صورتی که زن ، همسر نیز داشته باشد ، همسر وی هم حتما ارث می برد ؛ البته شرط ارث زوج و زوجه ، آن است که رابطه زوجیت میان آنها ، از نوع ازدواج دائم بوده باشد .
در صورتی که زن ، دارای فرزند یا بی فرزند باشد ، میزان سهم الارث شوهر وی ، تفاوت خواهد داشت . به عبارت دیگر ، اگر زن ، شوهر داشته باشد ، ولی فرزند نداشته باشد ، شوهر وی ، یک دوم ترکه زن را به ارث می برد ؛ اما اگر زن ، علاوه بر شوهر ، دارای فرزند نیز باشد ، یک چهارم ترکه ، متعلق به شوهر بوده و باقی آن ، میان سایر ورثه زن تقسیم می شود . البته ، لازم به ذکر است که اگر زنی ، صرفا شوهر داشته و خویشاوند سببی دیگری نداشته باشد ، تمام ترکه ، به شوهر تعلق می گیرد .