آنچنان که از قانون مجازات اسلامی بر می ‌آید، دیه مالی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیرعمدی بر نفس، عضو یا منفعت است، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.پس موارد پرداخت دیه اعم از جنایت شبه عمدی، خطای محض و جنایت عمدی که قصاص در آن جایز یا ممکن نیست، می باشد که در صورت درخواست مجنی علیه (شخص آسیب دیده) یا ولی دم، پرداخت می‌ شود مگر به نحو دیگری مصالحه شده باشد.

البته دیه در یک تقسیم بندی به دیه مقدر و دیه غیرمقدر یا ارش تقسیم شده است، در توضیح دیه مقدر اینکه دیه مقدر آن است که در متن صریح قانون برای بعضی از جراحات، کبودی، شکستگی، خراشیدگی و قطع یا از بین رفتن کامل اعضا دیه تعیین شده است.به عبارتی مقدار دیه هر کدام از موارد یاد شده با توجه به دیه کامل انسان تعیین شده است، چرا که میزان آن از قبل پیش‌ بینی شده است.

اما در مقابل دیه غیرمقدر یا ارش به دیه ای گفته می شود که میزان آن در شرع یا قانون تعیین نشده است و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس پزشکی قانونی تعیین می ‌شود.