همانطور که در مطالب قبلی اشاره شد زن پس از جاری شدن صیغه عقد و رسمیت یافتن ازدواج با همسرش میتواند از او نفقه طلب کند. در مقابل مرد نیز میتواند از همسرش تقاضای تمکین کند. این واژه یعنی زن موظف به برآوردن نیازهای زناشویی است. به این مساله تمکین خاص میگویند .و البته تمکین عام نیز مطرح است که به معنای حضور زن در سر زندگیاش است؛
اما از آنجا که همیشه همه چیز در میان همسران با صلح و صفا شکل نمیگیرد، گاهی زنان مجبور به طرح شکایت برای دریافت نفقه میشوند و گاهی نیز مردان مجبور میشوند برای تمکین از همسر خود شکایت کنند.
قاضی حسن عموزادی، رئیس شعبه 268 دادگاه خانواده شماره 2 ونک، در ساعتهای پایانی یک روز کاری پرمشغله، در توضیح این شکایت به ما میگوید: «لفظ تمکین به معنای الزام است و وقتی مرد دادخواست تمکین میدهد که زنی بدون عذر موجه منزل مشترک زناشویی را ترک کرده باشد و حاضر به بازگشت به منزل مشترک نباشد.
از نظر قانونی مرد نیاز به همسر دارد و به همین دلیل دادخواست تمکین میدهد. معنی این دادخواست هم به زبان ساده چنین است: همسر عزیزم! لطفا به خانه برگرد و نسبت به ایفای وظایفی که قانون و شرع نسبت به همسرت به عهده تو گذاشته اقدام کن»!
با این توضیح مشخص میشود مردان زمانی دادخواست تمکین میدهند که همسر آنها بدون اجازه منزل را ترک کرده باشد و حاضر به بازگشت هم نباشد.
از طرف دیگر، مردها در این مرحله معمولا ابتدای کار شکایت نمیکنند، بلکه سعی میکنند با پادرمیانی بزرگترها این مشکل را حل کنند و اگر به اصطلاح عامیانه این کار جواب نداد، قدم دیگری برمیدارند و با ارسال اظهارنامه، وظایف قانونی و شرعی همسر را به وی یادآوری میکنند. اگر باز هم این اتفاق رخ نداد، دادخواستی را با موضوع تمکین به دادگاه ارائه و در آن تلاشهای انجام شده را قید میکنند و خواستار بازگشت همسر خود میشوند.