مال مورد رهن مانند سایر اموالی که مورد معامله قرار می گیرند باید ویژگی هایی داشته باشد که در صورت وجود آن ویژگی ها ، عقد رهن منعقد نمی شود . بنابراین علاوه بر مشخصات عمومی مورد معامله که در همه معاملات و قراردادها باید رعایت شود ، مال موضوع عقد رهن باید ویژگی هایی دیگری نیز که مخصوص همین عقد است را داشته باشد . برخی معتقدند که ویژگی های مال مرهونه همان ویژگی های مبیع است که در قرارداد خرید و فروش است . از این رو ما در این مقاله به بررسی ویژگی های مال موضوع عقد رهن از جمله معلوم و معین بودن مال مورد رهن ، قابلیت نقل و انتقال مال مورد رهن ، عین بودن مال مورد رهن ، مالیت و منفعت عقلانی داشتن مال مرهونه ، قابلیت تسلیم مال مورد رهن و ملک راهن بودن ، می پردازیم .
کسی نمی تواند یکی از دو یا چند مال را به رهن بگذارد .عین مرهونه یا همان مال مورد رهن باید معین باشد ؛ به عبارتی باید راهن و مرتهن بدانند که کدام مال مورد رهن قرار گرفته است . در صورت معین نبودن مال مرهونه ، عقد باطل است .
ویژگی دوم مال موضوع عقد رهن این است که این مال باید از نظر حقوقی قابلیت نقل و انتقال داشته باشد چون هدف از رهن مطمئن کردن رهن گیرنده از این است که طلب او پرداخت خواهد شد ، بنابراین رهن دهنده باید مالی را به رهن بدهد که اگر نتوانست دین یا تعهد خود را پرداخت کند ، رهن گیرنده بتواند طلب خود را با فروش مال مرهونه به دست بیاورد . بنابراین اگر مال مورد رهن فاقد قابلیت نقل و انتقال باشد این هدف حاصل نمی شود . با توجه به این موضوع برخی از انواع مال مثل مال موقوفه یا مشترکات عمومی را نمی توان مال موضوع عقد رهن قرار داد .
در مقاله اقسام رهن گفتیم که رهن دین و منفعت باطل است . بنابراین مال مورد رهن باید عین معین باشد . این موضوع در ماده 774 قانون مدنی به این ترتیب آمده است که : " مال مرهون باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل است " . علت اینکه مال مرهونه باید عین معین مثل خانه و ماشین باشد این است که مال مرهونه باید به رهن گیرنده تحویل داده شود .
هر مالی را نمی توان به رهن داد مگر اینکه آن مال مالیت و منفعت عقلانی داشته باشد . این موضوع در ماده 215 قانون مدنی نیز مورد اشاره قرار گرفته است که مورد معامله باید مالیت داشته باشد و متضمن منفعت عقلایی مشروع باشد .
مورد رهن باید قابل تسلیم و تحویل دادن به رهن گیرنده باشد . این یکی از مهمترین ویژگی های مال موضوع رهن است و رهن مالی که قابل تسلیم نیست باطل است .
مالی که موضوع رهن قرار می گیرد باید ملک راهن باشد وگرنه مشمول موارد عقد فضولی است و تنها با اجازه مالک نافذ است .